مقدمه:
شیر برقی مخصوص رنگ و پوششهای شیمیایی،در صنایع پوششدهی، رنگآمیزی و اعمال مواد شیمیایی، دقت، ایمنی و مقاومت در برابر خوردگی، از مهمترین دغدغههای طراحی خطوط تولید هستند. یکی از اجزای حیاتی این خطوط، شیر برقی مخصوص رنگ و پوششهای شیمیایی است که وظیفه کنترل جریان دقیق مواد خورنده یا رنگی را برعهده دارد.
در این مقاله به بررسی ویژگیهای فنی، کاربردها، انواع و نکات کلیدی انتخاب شیر برقی برای مواد رنگی و شیمیایی میپردازیم تا در مسیر انتخاب درست و بهینه به شما کمک کنیم.
اهمیت شیر برقی مناسب در فرآیندهای پوششدهی:
استفاده از مواد شیمیایی شامل رنگها، رزینها، لاکها، اپوکسیها، تینرها، و حلالهای صنعتی، محیطی با ریسک بالا از نظر خورندگی، اشتعالپذیری و رسوبگذاری ایجاد میکند.
شیر برقی مورد استفاده در این محیط باید:
-
مقاوم در برابر خوردگی و مواد شیمیایی باشد
-
عملکرد دقیق در باز و بسته شدن داشته باشد
-
امکان تمیزکاری آسان برای جلوگیری از گرفتگی و رسوب رنگ را فراهم کند
-
بدون ایجاد نشتی یا جرقه الکتریکی عمل کند (مخصوصاً در مواد اشتعالپذیر)
ویژگیهای فنی شیر برقی مخصوص رنگ و مواد شیمیایی:
✅ ۱. متریال مقاوم در برابر خوردگی:
جنس بدنه و اجزای داخلی شیر باید در برابر حلالهای شیمیایی، اسیدها، قلیاها و ترکیبات رنگی مقاوم باشد. مواد مناسب عبارتند از:
-
PTFE (تفلون): مقاومت شیمیایی بسیار بالا
-
PVDF: مقاوم در برابر UV و اسیدها
-
استیل ضد زنگ 316 با پوشش تفلون یا PFA
-
پلیپروپیلن صنعتی (PP)
✅ ۲. طراحی بدون حفره (Dead Space Free):
رنگها و پوششها به سرعت تهنشین یا خشک میشوند. به همین دلیل طراحی شیر باید بهگونهای باشد که هیچ فضای مردهای برای تجمع باقیمانده رنگ وجود نداشته باشد.
✅ ۳. مقاوم به دمای بالا:
در بعضی فرایندها، رنگ یا رزینها در دمای بالا تزریق میشوند. بنابراین شیر باید مقاومت دمایی تا حدود ۸۰ تا ۱۸۰ درجه سانتیگراد را داشته باشد.
✅ ۴. سازگاری با سیستمهای شستشو (Flush System):
برای جلوگیری از گرفتگی، باید امکان اتصال سیستم شستشو با هوا، بخار یا حلال به شیر وجود داشته باشد. شیرهایی که قابلیت پاکسازی خودکار (self-cleaning) دارند، ترجیح داده میشوند.
✅ ۵. عملکرد ضد جرقه:
در محیطهایی که با حلالهای اشتعالزا کار میشود، شیر برقی باید دارای سیمپیچ ضد انفجار (Ex-proof) باشد و با ولتاژهای ایمن (مثلاً 24 ولت DC) کار کند.
کاربردهای شیر برقی در صنایع رنگ و پوشش:
| حوزه | کاربرد شیر برقی |
|---|---|
| خطوط رنگ خودرو | کنترل دقیق پاشش رنگ، جلوگیری از تداخل رنگها |
| صنایع چوب | تزریق دقیق لاک، رنگ چوب یا پلییورتان |
| صنایع لوازم خانگی | کنترل جریان رنگ در اسپری اتوماتیک |
| پوششدهی فلزات | تزریق اپوکسی یا آسترهای ضد زنگ |
| بستهبندی رنگ و تینر | پرکن اتوماتیک و خطوط پر سرعت |
انواع شیر برقی مناسب برای مواد شیمیایی:
🔸 شیر برقی مستقیم (Direct Acting):
برای جریان کم یا فشار پایین، در سیستمهای تزریق دقیق کاربرد دارد.
🔸 شیر برقی نیمهمستقیم (Servo Assisted):
برای فشار متوسط در خطوط پرکن یا پوششدهی با دقت بالا مناسب است.
🔸 شیر برقی با دیافراگم تفلونی:
در مواد خورنده یا چسبناک مثل اپوکسی، این نوع دیافراگم مانع آسیب به اجزای داخلی میشود.
🔸 شیر برقی ضد انفجار (Explosion Proof):
برای استفاده در مناطق مستعد اشتعالپذیری الزامی است، مانند کارخانههای تینر، رنگ و رزین.
برندهای معتبر تولیدکننده شیر برقی ضد مواد شیمیایی:
| برند | ویژگی |
|---|---|
| Burkert (آلمان) | شیرهای با بدنه PTFE و کنترلر دیجیتال |
| ASCO (امریکا) | تخصص در شیر برقی ضد انفجار و صنعتی |
| GEMU (آلمان) | تولید شیرهای بهداشتی مقاوم به مواد شیمیایی |
| Festo (آلمان) | کاربرد در خطوط پوشش خودکار |
| Parker (آمریکا) | مقاومت عالی در برابر مواد اسیدی |
| OMAL (ایتالیا) | تنوع متریال بدنه و دیافراگم |
راهنمای انتخاب شیر برقی مناسب برای پوششهای شیمیایی:
۱. نوع ماده عبوری را بشناسید (حلال، رنگ، چسب، لاک، تینر، اپوکسی)
۲. ویسکوزیته یا غلظت ماده مهم است
۳. دمای عملکرد و فشار سیستم را تعیین کنید
4. به استانداردهای ایمنی توجه کنید (Ex-proof در محیطهای اشتعالپذیر)
5. متریال مناسب انتخاب کنید (PTFE، PFA، استیل 316، PVDF)
نکات مهم در نگهداری و تعمیر:
-
استفاده از فیلتر قبل از شیر برقی برای جلوگیری از ورود ذرات جامد
-
شستشوی دورهای با حلال مناسب یا هوا
-
چک کردن دیافراگم و اورینگها برای جلوگیری از نشت
-
بازدید سیمپیچ و ولتاژ تغذیه
-
ذخیرهسازی در محیط خشک و تمیز در صورت عدم استفاده طولانیمدت
جمعبندی:
شیر برقی مخصوص رنگ و پوششهای شیمیایی یکی از حیاتیترین اجزای خطوط اتوماسیون در صنایع رنگ، پوشش، لاک و اپوکسی است. انتخاب صحیح این ولو با توجه به مقاومت در برابر خوردگی، دمای بالا، ساختار ضد نشت و ایمنی در برابر انفجار، میتواند طول عمر سیستم را افزایش داده و کیفیت خروجی نهایی را تضمین کند.
در صورت نیاز به مشاوره فنی برای انتخاب شیر برقی مناسب، میتوانید با واحد پشتیبانی یا فروش ما در تماس باشید تا بهترین گزینه متناسب با نیاز صنعتی شما پیشنهاد شود.
برای خواندن مقاله شیر برقی کلیک کنید.
پرشر سوئیچ
سنسور فشار
