شیر برقی مخصوص هوای فشرده | کنترل دقیق و ایمن جریان هوا در سیستم‌های پنوماتیک:

مقدمه:

شیر برقی مخصوص هوای فشرده،در دنیای امروز، تجهیزات پنوماتیکی (هوای فشرده) جایگاه ویژه‌ای در اتوماسیون صنعتی، خطوط تولید و صنایع بسته‌بندی دارند. برای کنترل جریان هوا در این سیستم‌ها، ابزارهایی دقیق و سریع مورد نیاز است. یکی از کلیدی‌ترین این تجهیزات، شیر برقی مخصوص هوای فشرده است. این نوع شیرها با عملکرد الکترومکانیکی خود نقش مهمی در هدایت، قطع یا تغییر مسیر جریان هوا در سیستم‌های پنوماتیک ایفا می‌کنند.

در این مقاله به بررسی کامل شیر برقی برای هوای فشرده می‌پردازیم: از ساختار و عملکرد گرفته تا کاربردها، مزایا، نکات فنی در انتخاب، برندهای برتر و تفاوت آن با شیرهای معمولی. اگر در حوزه تجهیزات صنعتی فعال هستید، این مقاله راهنمای جامعی برای انتخاب درست این قطعه کاربردی خواهد بود.

---

شیر برقی هوای فشرده چیست؟

شیر برقی هوای فشرده (Pneumatic Solenoid Valve) نوعی شیر کنترل است که با استفاده از نیروی الکترومغناطیسی و یک بوبین، جریان هوای فشرده را در مسیر موردنظر هدایت یا مسدود می‌کند. عملکرد سریع و دقیق آن در پاسخ به سیگنال‌های الکتریکی، این شیر را برای کاربردهای اتوماسیون بسیار مناسب کرده است.

اجزای اصلی:

• بوبین الکترومغناطیسی: منبع تحریک باز و بسته شدن شیر

• بدنه شیر: معمولاً از آلیاژ آلومینیوم یا برنج

• دیافراگم یا پیستون داخلی: کنترل فیزیکی جریان هوا

• درگاه‌های ورود و خروج: مطابق با طراحی ۲/۲، ۳/۲، ۵/۲ و…

---

نحوه عملکرد شیر برقی در سیستم پنوماتیک

1. با اعمال ولتاژ به بوبین، میدان مغناطیسی ایجاد شده و پیستون یا اسپول داخل شیر جابجا می‌شود.

2. این جابجایی باعث می‌شود مسیر جریان باز یا بسته گردد یا از یک خروجی به خروجی دیگر هدایت شود.

3. پس از قطع ولتاژ، فنر داخلی شیر را به حالت اولیه بازمی‌گرداند (در مدل‌های نرمالی کلوز یا نرمالی اوپن).

---

انواع شیر برقی مناسب هوای فشرده:

🔹 شیر برقی ۲/۲ (دو پورت، دو وضعیت):

• ساده‌ترین مدل برای قطع و وصل جریان هوا

• کاربرد در شیرهای ON/OFF

🔹 شیر برقی ۳/۲ (سه پورت، دو وضعیت):

• مناسب برای عملگرهای تک‌کاره مثل جک‌های پنوماتیک یک طرفه

🔹 شیر برقی ۵/۲ (پنج پورت، دو وضعیت):

• مخصوص جک‌های دوطرفه پنوماتیکی با عملکرد رفت و برگشت

🔹 شیر برقی ۵/۳ (پنج پورت، سه وضعیت):

• پیشرفته‌تر، با کنترل بیشتر بر موقعیت‌های میانی و توقف

---

مزایای استفاده از شیر برقی مخصوص هوای فشرده:

پاسخ سریع به فرمان‌های کنترلی
کنترل دقیق و بی‌وقفه جریان هوا
قابلیت نصب در سیستم‌های پیچیده اتوماسیون
مصرف انرژی پایین نسبت به شیرهای الکترومکانیکی دیگر
عمر طولانی با نگهداری صحیح
مقاومت در برابر فشار بالای هوای فشرده (تا 10 بار یا بیشتر)
تنوع در ولتاژ (۱۲/۲۴V DC، ۲۲۰V AC و…)

---

کاربردهای رایج شیر برقی هوای فشرده:

---

نکات مهم در انتخاب شیر برقی برای هوای فشرده:

نوع عملکرد (نرمالی اوپن یا نرمالی کلوز)
ولتاژ بوبین سازگار با سیستم کنترلی شما
جنس بدنه متناسب با شرایط محیطی (رطوبت، حرارت، گردوغبار)
میزان دبی عبوری بر حسب لیتر بر دقیقه (L/min)
فشار کاری مجاز (معمولاً بین 0.2 تا 10 بار)
نوع اتصال: رزوه‌ای، فلنجی یا کوئیک کانکت

---

تفاوت شیر برقی هوای فشرده با شیرهای برقی دیگر:

---

برندهای معتبر تولیدکننده شیر برقی هوای فشرده:

---

نگهداری و عیب‌یابی:

تمیز نگه داشتن فیلتر ورودی هوا
بررسی بوبین از نظر گرم شدن یا سوختگی
اطمینان از عدم وجود رطوبت بالا در خطوط هوا
بازبینی دوره‌ای عملکرد اسپول یا دیافراگم داخلی
نصب صحیح شیر در جهت جریان (مطابق با پیکان روی بدنه)

---

نتیجه‌گیری:

شیر برقی مخصوص هوای فشرده یکی از اجزای کلیدی و اجتناب‌ناپذیر در سیستم‌های پنوماتیکی مدرن است. این نوع شیر با ترکیب دقت، سرعت و کنترل، امکان اجرای فرمان‌های دقیق را در خطوط تولید فراهم می‌سازد. انتخاب درست شیر برقی با توجه به شرایط کاری، دمای محیط، فشار هوا و نوع سیستم کنترلی، ضامن کارکرد صحیح و بدون وقفه آن خواهد بود.

برای کاربردهای دقیق صنعتی، انتخاب برندهایی مانند SMC، Festo یا Airtac توصیه می‌شود تا عملکرد بی‌نقص و عمر طولانی شیر تضمین گردد.

برای خواندن مقاله شیر برقی با تایمر داخلی کلیک کنید.