شیر برقی در سیستم‌های سرمایشی: نقشی حیاتی در کنترل دما و صرفه‌جویی انرژی:

شیر برقی در سیستم‌های سرمایشی،در سیستم‌های تهویه مطبوع، سردخانه‌ها و تجهیزات سرمایشی صنعتی، کنترل دقیق جریان مبرد یکی از مهم‌ترین عوامل برای عملکرد پایدار و بهینه است. در این میان، شیر برقی سرمایشی (Cooling Solenoid Valve) نقش کلیدی در قطع و وصل جریان مبرد در زمان‌های مناسب دارد.

در این مقاله به‌صورت کامل و سئو شده، درباره نحوه عملکرد، کاربردها، اجزای تشکیل‌دهنده، مزایا، نحوه نصب و نکات مهم در خرید و استفاده از شیر برقی در سیستم‌های سرمایشی صحبت خواهیم کرد.

---

شیر برقی سرمایشی چیست؟

شیر برقی سرمایشی یک نوع شیر کنترل است که با استفاده از فرمان الکتریکی، مسیر جریان گاز مبرد را باز یا بسته می‌کند. این شیر معمولاً در خط مایع (Liquid Line) یا در برخی موارد در خط مکش (Suction Line) قرار می‌گیرد.

---

کاربرد شیر برقی در سیستم‌های سرمایشی:

در تجهیزات سرمایشی، کنترل دقیق مبرد، زمان‌بندی مناسب قطع و وصل جریان و صرفه‌جویی انرژی بسیار مهم است. شیر برقی در کاربردهای زیر استفاده می‌شود:

• کنترل جریان مبرد در چیلرها

• قطع جریان در زمان خاموشی کمپرسور

• جلوگیری از برگشت گاز به کمپرسور

• استفاده در سیستم‌های چندمنطقه‌ای (Multi-Zone)

• کنترل تبرید در زمان دیفراست (Defrost)

• مدیریت سوئیچ بین مد سرمایش و گرمایش در سیستم‌های دو حالته

---

نحوه عملکرد شیر برقی سرمایشی:

در حالت عادی، شیر برقی به‌صورت normally closed (NC) طراحی می‌شود؛ یعنی تا زمانی که برق به بوبین نرسد، مسیر عبور مبرد بسته است. وقتی فرمان الکتریکی صادر می‌شود (معمولاً هم‌زمان با شروع به کار کمپرسور)، بوبین فعال شده و شیر باز می‌شود.

ساختار کلی شیر برقی سرمایشی:

• بدنه فلزی از جنس برنج یا استیل

• بوبین با روکش ضد رطوبت

• پلانجر و فنر برگشت

• درگاه ورودی و خروجی

• گلند کابل ضد آب و گرد و غبار

---

تفاوت شیر برقی سرمایشی با شیرهای برقی معمولی:

---

انواع شیر برقی در سیستم‌های سرمایشی:

۱. شیر برقی خط مایع (Liquid Line Solenoid Valve):
جهت کنترل ورود مبرد به اواپراتور استفاده می‌شود.

۲. شیر برقی برگشت مکش (Suction Line Solenoid):
در برخی سیستم‌ها برای جلوگیری از برگشت مبرد به کمپرسور نصب می‌شود.

3. شیر برقی بای‌پس یا چهارراهه (در سیستم‌های دو حالته):
   جهت تغییر مسیر مبرد بین سرمایش و گرمایش کاربرد دارد.

---

دیاگرام ساده عملکرد شیر برقی در سیکل تبرید:

در این مسیر، شیر برقی پیش از اکسپنشن ولو نصب می‌شود و تنها زمانی که کمپرسور فعال است، اجازه عبور مبرد را می‌دهد.

---

مزایای استفاده از شیر برقی در سیستم‌های سرمایشی:

✅ افزایش عمر کمپرسور: با قطع جریان مبرد در زمان خاموشی، از برگشت گاز جلوگیری می‌شود.
✅ صرفه‌جویی انرژی: با باز و بسته شدن به‌موقع، از هدررفت انرژی جلوگیری می‌شود.
✅ کنترل بهتر دما: امکان تنظیم دقیق‌تر عملکرد سرمایشی.
✅ ایمنی بیشتر: در زمان‌های بروز خطا، قطع سریع جریان.
✅ کارایی در فضاهای چند منطقه‌ای: استفاده مستقل در زون‌های مختلف سرمایش.

---

نکات مهم در نصب شیر برقی سرمایشی:

1. جهت نصب صحیح: فلش روی بدنه باید هم‌راستا با جهت جریان مبرد باشد.

2. عایق‌کاری بوبین: برای جلوگیری از یخ‌زدگی یا ورود رطوبت، بوبین باید عایق‌کاری شود.

3. استفاده از فیلتر در خط مایع: ذرات معلق ممکن است مانع عملکرد شیر شوند.

4. تست قبل از راه‌اندازی: عملکرد باز و بسته شدن با مولتی‌متر یا تست دستی بررسی شود.

5. نصب افقی یا عمودی: بسته به نوع شیر، باید موقعیت نصب مطابق با دفترچه راهنما باشد.

---

نکات ایمنی در استفاده از شیر برقی سرمایشی:

• هیچ‌گاه در زمان اتصال برق، شیر را باز نکنید یا دستکاری نکنید.

• از بوبین‌های دارای گواهی ضد انفجار برای محیط‌های حساس استفاده کنید.

• اتصال کابل باید از طریق گلند مناسب انجام شود تا از رطوبت در امان بماند.

• در زمان تعویض، ابتدا برق قطع شود و فشار داخل سیستم تخلیه گردد.

---

برندهای معتبر شیر برقی سرمایشی:

• Danfoss (دانفوس) – ساخت دانمارک

• Alco – برند معروف آمریکایی

• Castel – ساخت ایتالیا

• Sanhua – برند معتبر آسیایی

• Ranco – گزینه اقتصادی برای سیستم‌های نیمه‌صنعتی

---

راهنمای انتخاب شیر برقی سرمایشی مناسب:

---

نتیجه‌گیری:

شیر برقی سرمایشی یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های تهویه مطبوع و برودتی است. عملکرد صحیح آن، باعث کنترل دقیق مبرد، کاهش مصرف انرژی، افزایش عمر سیستم و جلوگیری از بروز خطاهای بزرگ می‌شود.

اگر در حال طراحی یا تعمیر یک سیستم سرمایشی هستید، انتخاب یک شیر برقی با کیفیت، نصب اصولی، و رعایت نکات ایمنی در سیم‌کشی و نگهداری می‌تواند تفاوت زیادی در عملکرد کل سیستم ایجاد کند.